Studiowanie, czyli nauka na uczelniach wyższych to dziedzina, która dotyczy milionów Polaków. Osób studiujących jest około 1300 tysięcy, a na 434 polskich uczelniach prywatnych poziom zatrudnienia kadry naukowej i pracowników niedydaktycznych można liczyć w setkach tysięcy. Mimo niżu demograficznego zainteresowanie studiami nie słabnie i uczelnie co rok przeżywają oblężenie w okresie rekrutacji. Wiele kierunków ze względu na perspektywy atrakcyjnych zarobków, które będą udziałem ich absolwentów po obronie dyplomu, przeprowadza rekrutacje dodatkowe starając się w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego o zgodę na zwiększenie limitów przyjęć. Dodatkowe miejsca na pierwszym roku dotyczą najczęściej studiów realizowanych w formie niestacjonarnej, czyli studiów zaocznych.
Prawie wszystkie studia zaoczne mają kierunki takie same jak studia dzienne. Tylko nieliczne uczelnie i kierunki nie rekrutują na studia niestacjonarne. W ostatnich latach nawet studia lekarskie można ukończyć w formie niestacjonarnej.
Wykształcenie wyższe zdobywane w polskich uczelniach jest podzielone na trzy poziomy. Pierwszy z nich – stopień pierwszy to wykształcenie wyższe zawodowe. Osiągają je absolwenci licencjatów oraz studiów inżynieryjnych. Studia licencjackie trwają trzy lata. Inżynierowie muszą studiować o pół roku dłużej. Podczas studiów pierwszego stopnia studenci zdobywają wiedzę i umiejętności niezbędne do wykonywania zawodu kierunkowego lub związanego ze specjalnością. Program studiów pierwszego stopnia realizowany jest głównie na zajęciach opartych na praktycznym działaniu. Najczęściej są to laboratoria, warsztaty, praktyki zawodowe śródroczne i wakacyjne, badanie terenowe, projekty edukacyjne oparte na badaniach empirycznych.
Aby jeszcze lepiej przygotowywać studentów do wykonywania przyszłych zawodów, coraz więcej uczelni otwiera kierunki na studiach dualnych. Studia dualne to połączenie nauki w szkole wyższej z pracą zawodową. Do tej pory umożliwiały to jedynie studia wieczorowe lub zaoczne realizowane podczas weekendów. Studenci kierunków dualnych spędzają na wykładach dwa – trzy dni w tygodniu. Pozostałe dni to praca. Nie jest to dowolna praca wybrana przez studenta, ale zatrudnienie w firmie, która współpracuje z uczelnią poprzez wspólną realizację programu studiów. Dostęp do kierunków dualnych jest w tej chwili możliwy na kilku uniwersytetach technicznych i politechnikach, głównie państwowych.
Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia każdy absolwent może pójść na kolejne studia i podnieść poziom wykształcenia. Studia stopnia drugiego czyli studia magisterskie pozwalają wykształcenie wyższe zawodowe zamienić na wyższe pełne magisterskie. Drugi stopień można studiować w formie dziennej, ale można po licencjacie czy studiach inżynieryjnych rozpocząć pracę, a magisterkę robić na studiach zaocznych. Wybierając studia drugiego stopnia można kontynuować ten sam kierunek i specjalność, które były na studiach niższego stopnia, ale można również zmienić kierunek, specjalność, uczelnię. Niektóre zmiany wymagają zaliczenia dodatkowych przedmiotów, ale mogą mimo to się opłacać, jeśli dzięki nim absolwent uczelni znajdzie lepsze oferty pracy.
Studia drugiego stopnia kończą się po obronie pracy magisterskiej, uzyskany tytuł zawodowy magistra lub magistra inżyniera jest zapisany w dyplomie ukończenia szkoły wyższej wraz z nazwą kierunku, specjalnością oraz oceną końcową. Wielu pracodawców podczas rekrutacji na stanowiska bierze pod uwagę zarówno ocenę jak i nazwę uczelni, warto więc podejmować studia na najbardziej prestiżowych kierunkach w najlepszych polskich szkołach wyższych.
Ukończenie studiów magisterskich nie wymaga nauki na dwóch oddzielnych formach, czyli studiach pierwszego stopnia i magisterskich. Można od razu studiować na jednolitych studiach magisterskich, które trwają pięć lat (na niektórych uczelniach dłużej). Taki rodzaj studiów wybiera najwięcej absolwentów szkół średnich bezpośrednio po maturze. Zdecydowana większość z nich studiuje w trybie stacjonarnym. Wymaga to mieszkania w kampusie uczelnianym lub w wynajętym mieszkaniu w centrum, albo w miejscu nieodległym od siedziby uczelni. Dla osób mieszkających daleko oraz mających zobowiązania zawodowe czy rodzinne najlepszym rozwiązaniem są studia niestacjonarne, gdzie zajęcia są organizowane w weekendy. W ciągu roku takich dwudniowych zjazdów weekendowych jest około piętnastu. Studia niestacjonarne są studiami na których najczęściej obowiązuje opłata za czesne. Jednocześnie wymagają dużego wkładu pracy własnej studenta – ze względu na małą liczbę godzin zajęć na uczelni studenci muszą sami opracowywać większość zagadnień.
Ciekawą propozycją studiów niestacjonarnych jest nauka na odległość za pośrednictwem sieci Internet. Takie elektroniczne studia zaoczne kierunki mają jeszcze w niezbyt bogatym wyborze, ale coraz więcej uczelni jest zainteresowanych tą formą dydaktyczną. Studenci łączą się z platformą studiów w czasie najbardziej dogodnym, realizują program poprzez studiowanie i opracowywania materiałów dydaktycznych, które są dla nich na platformie przygotowane przez wykładowców. Zaliczenia i egzaminy są również zdawane za pośrednictwem Internetu.
