Podjęcie nauki na wyższej uczelni, czyli studiów należy poprzedzić dokładnym zapoznaniem się z ofertami uczelni. Nie jest to zadanie proste – w naszym kraju funkcjonują 434 szkoły wyższe, z czego 132 są uczelniami państwowymi. Każda uczelnia to wiele wydziałów z kilkoma kierunkami oraz licznymi specjalnościami – wybór jest naprawdę trudny. W dodatku Polacy mogą bez problemu studiować na uczelniach w państwach Unii Europejskiej oraz w krajach stowarzyszonych z unią. Dokonując wyboru uczelni trzeba mieć jednocześnie świadomość swoich możliwości i predyspozycji – i tych związanych ze specyfiką uczelni i stopniem trudności studiów, jak również z planowaną przyszłością zawodową. Niektórzy mają dość uproszczony wybór. Jeśli ktoś chce zostać lekarzem musi skończyć wydział lekarski, a prawnik na pewno musi pójść na wydział prawa któregoś z uniwersytetów. Inaczej sprawy się mają przy wyborze zawodu, do wykonywania którego uprawnia ukończenie różnych typów uczelni, kierunków, specjalizacji. Wówczas kryteria wyszukiwania najlepszej, najbardziej odpowiedniej dla siebie uczelni znacznie się rozszerzają.
Każde studia kierunki humanistyczne, techniczne, przyrodnicze, artystyczne są organizowane w Polsce w oparciu o przepisy tak zwanej deklaracji bolońskiej. Opracowana i podpisana w 1999 roku deklaracja jest zbiorem zasad organizacji kształcenia wyższego oraz standardów, w oparciu o które to kształcenia ma przebiegać. Celem deklaracji było stworzenie ujednoliconego systemu studiów wyższych, który ułatwi przepływ studentów, kadry naukowej oraz wymianę doświadczeń między europejskimi uczelniami. Taka standaryzacja szkolnictwa wyższego miała również służyć podniesieniu jakości edukacji na poziomie szkoły wyższej.
W Polsce można zdobyć trzystopniowe wykształcenie wyższe. Można je osiągnąć na trzech oddzielnych etapach lub dwóch.
Pierwszy stopień – studia wyższe zawodowe.
Studia zawodowe można odbyć w ciągu trzech lat w licencjacie lub siedmiu – ośmiu semestrów na kierunkach inżynieryjnych. Podstawowym zadaniem tego poziomu studiów jest wyposażenie absolwentów w maksimum praktycznych umiejętności i kompetencji zawodowych. Z tego właśnie powodu na studiach pierwszego stopnia w programie studiów przeważają zajęcia praktyczne – godziny zajęć teoretycznych typu wykłady nie mogą przekraczać poziomu 35% ogółu godzin dydaktycznych. Wiele uczelni zaczęło pracę nad przygotowaniem oferty studiów dualnych, które pozwolą studentom na zdobywanie wiedzy przy jednoczesnym praktycznym jej zastosowaniu. Studia dualne to taka zawodówka na wyższym poziomie – studenci mają wykłady dwa dni w tygodniu, a trzy dni pracują. Połączenie nauki z praktyką zawodową daje doskonałe efekty – studenci po obronie dyplomu mają jednocześnie doświadczenie zawodowe i dzięki temu mogą znaleźć atrakcyjną pracę znacznie szybciej, niż absolwenci studiów tradycyjnych.
Końcem studiów pierwszego stopnia jest uzyskanie tytułu zawodowego inżyniera lub licencjata.
Po studiach na poziomie pierwszym można uzupełnić i podnieść swoje wykształcenie na studiach drugiego stopnia, czyli studiach magisterskich. Uzupełniające studia magisterskie trwają dwa lata, a kończy je obrona pracy magisterskiej. Zaszczytny zawodowy tytuł magistra lub magistra inżyniera oznacza zdobycie wykształcenia wyższego pełnego.
Obydwa etapy studiów można realizować bez podziału na licencjat i studia magisterskie. Jednolite studia magisterskie to połączenie dwóch pierwszych poziomów. Wybierając ten rodzaj studiów przeskakuje się niezauważalnie poziom pierwszy. W zależności od rodzaju uczelni a także kierunku studiów do uzyskania tytułu magistra potrzeba pięciu, pięciu i pół albo sześciu lat. Pięciu lat nauki wymaga większość kierunków, pięć i pół to studia techniczne, a sześć pełnych lat muszą na uczelni zaliczyć lekarze medycyny, lekarze dentyści, lekarze weterynarii.
Po uzyskaniu tytułu magistra można kontynuować kształcenie na poziomie wyższym na studiach doktoranckich. około 40 tysięcy osób studiuje w Polsce co rok na trzecim stopniu studiów. Celem studiów doktoranckich jest przygotowanie kadr dydaktycznych na potrzeby wyższych uczelni oraz pracowników placówek naukowych.
Studia trzeciego stopnia trwają minimum dwa, a maksimum cztery lata. Długość studiowania zależy od kierunku, a przede wszystkim od stopnia złożoności badań, które doktoranci podczas studiów przeprowadzają. Po ukończeniu studiów doktoranci mogą przedstawić do oceny napisaną przez siebie rozprawę naukową. pozytywna ocena za pracę doktorską oznacza otrzymanie tytułu doktora nauk. Tytuł doktora jest pierwszym tytułem naukowym jaki można osiągnąć w Polsce.
Dla osób zainteresowanych pogłębianiem wiedzy, rozszerzaniem swoich kwalifikacji, nabywaniem nowych kompetencji zawodowych otwierane są studia podyplomowe. Podyplomowe studia kierunki których są zazwyczaj związane z najbardziej poszukiwanymi na rynku pracy specjalistami, to szansa na rozpoczęcie nowego etapu w karierze zawodowej. Studia podyplomowe trwają trzy- cztery semestry i są organizowane w formie niestacjonarnej. W większości przypadków są to studia wymagające wniesienia opłat z tytułu czesnego, ale można również znaleźć wiele ofert studiów podyplomowych bezpłatnych organizowanych przez uczelnie w ramach projektów edukacyjnych finansowanych ze źródeł zewnętrznych.
